Για αρκετά χρόνια μετά την καταστροφή της από τους Πέρσες, το 480 π.Χ., η Ακρόπολη παραμένει ερειπωμένη, με τους ναούς της πρόχειρα επισκευασμένους. Η εικόνα που παρουσιάζει δεν είναι αντάξια της δύναμης που έχει εντωμεταξύ αποκτήσει η πόλη. Έτσι ο Περικλής, ο χαρισματικός ηγέτης της Αθήνας, συλλαμβάνει ένα φιλόδοξο σχέδιο ανασυγκρότησης του ιερού.

Το πρώτο κτήριο που ολοκληρώνεται είναι ο Παρθενώνας, ο ναός της πολεμικής Αθηνάς Παρθένου. Φημισμένος για τις «εκλεπτύνσεις» του -δηλαδή τις αδιόρατες αποκλίσεις από τις ευθείες γραμμές- τις αρμονικές αναλογίες και την εξαιρετική ποιότητα του γλυπτού διακόσμου του, γίνεται το αρχιτεκτονικό πρότυπο που επηρεάζει την εποχή του αλλά και όλες τις επόμενες.

Τα σχέδια του ναού εκπονούν οι αρχιτέκτονες Ικτίνος και Καλλικράτης, ενώ επικεφαλής ορίζεται ο γλύπτης Φειδίας, προσωπικός φίλος του Περικλή. Στην οικοδόμησή του συμμετέχει πρωτοφανής αριθμός καλλιτεχνών και τεχνιτών όλων των ειδικοτήτων. Το έργο ξεκινά το 447 π.Χ. και ολοκληρώνεται σε 15 μόλις χρόνια. Ολόκληρος ο ναός -ακόμα και τα κεραμίδια- κατασκευάζεται από λευκό μάρμαρο Πεντέλης.

Ο πυρήνας του ναού, ο σηκός, χωρίζεται σε δύο ανεξάρτητα διαμερίσματα που δεν επικοινωνούν μεταξύ τους. Η κύρια είσοδος βρίσκεται στα ανατολικά και οδηγεί στο μεγαλύτερο διαμέρισμα, που στεγάζει το χρυσελεφάντινο άγαλμα της Αθηνάς Παρθένου, έργο του ίδιου του Φειδία. Μία δεύτερη είσοδος στα δυτικά οδηγεί στο μικρότερο διαμέρισμα, τον οπισθόδομο. Το διαμέρισμα αυτό, που οι Αθηναίοι ονομάζουν παρθενώνα, δίνει την ονομασία σε ολόκληρο το κτήριο.

Στον οπισθόδομο οι Αθηναίοι φυλάνε πολύτιμα αντικείμενα και τα χρήματα του συμμαχικού ταμείου. Είναι αυτά που καταβάλλουν οι συμμαχικές πόλεις, με αντίτιμο την προστασία που τους εξασφαλίζει ο στόλος των Αθηναίων. Ένα μέρος των χρημάτων οι Αθηναίοι το διαθέτουν στο οικοδομικό πρόγραμμα της Ακρόπολης.