Θραύσμα από την πάνω αριστερή γωνία του λίθου V, προσαρμοσμένο στο γύψινο αντίγραφο του αυθεντικού, που βρίσκεται στο Βρετανικό Μουσείο του Λονδίνου. Πρόκειται για το κεφάλι νεαρής φτερωτής θεότητας, ίσως της Ίριδας, αγγελιοφόρου των θεών, αν και υπάρχουν μελετητές που την ταυτίζουν με τη Νίκη ή την Ήβη. Βρέθηκε το 1889 εντοιχισμένο σε τοίχο βυζαντινών χρόνων, πάνω στην Ακρόπολη.
Στον υπόλοιπο λίθο, η Ίριδα με το αριστερό χέρι τακτοποιεί τα μαλλιά της και με το δεξί διορθώνει τις πτυχές του πέπλου της. Στέκει μπροστά στο θεϊκό ζευγάρι της Ήρας και του Δία, που εικονίζονται καθιστοί, καθώς, μαζί με τους άλλους θεούς του Ολύμπου, υποδέχονται την πομπή της γιορτής των Παναθηναίων. Η Ήρα στρέφεται προς τον σύζυγό της και με τα δύο χέρια ανασηκώνει την καλύπτρα, στην τυπική νυφική χειρονομία της ανακάλυψης. Ο Δίας κάθεται σε θρόνο στηρίζοντας το αριστερό χέρι στην πλάτη του. Στο δεξί χέρι θα κρατούσε σκήπτρο, το κάτω μέρος το οποίου είναι ανάγλυφο ενώ το υπόλοιπο ήταν πιθανότατα μεταλλικό με ζωγραφιστή την κορυφή. Πίσω από τον Δία, πέντε μορφές συνθέτουν τη σκηνή παράδοσης του παναθηναϊκού πέπλου. Στα αριστερά δύο νεαρές κοπέλες μεταφέρουν στα κεφάλια τους καθίσματα με διπλωμένα υφάσματα και ετοιμάζονται να τα παραδώσουν σε μια γυναίκα, ίσως την ιέρεια της Αθηνάς. Πίσω από την ιέρεια ένας ώριμος άνδρας, πιθανόν ο Άρχων Βασιλεύς, κρατά ένα διπλωμένο ύφασμα, τον παναθηναϊκό πέπλο, μαζί με ένα μικρό παιδί, ίσως μια Αρρηφόρο που συμμετείχε στην ύφανσή του. Στο δεξί άκρο του λίθου, με την πλάτη γυρισμένη στη σκηνή του πέπλου, κάθεται η Αθηνά. Στα γόνατά της έχει απλωμένη την αιγίδα της ενώ με το δεξί χέρι θα κρατούσε δόρυ. Δίπλα της, στραμμένος προς αυτήν, κάθεται ο Ήφαιστος, ο οποίος έχει ένα ραβδί κάτω από τη μασχάλη του, που υποδηλώνει τη χωλότητά του.
Η ζωφόρος της ανατολικής πλευράς του Παρθενώνα εικονίζει την άφιξη στην Ακρόπολη της πομπής που σχημάτιζε ο αθηναϊκός λαός στη γιορτή των Παναθηναίων, προς τιμή της πολιούχου θεάς Αθηνάς. Προορισμός της πομπής ήταν ο ναός της Αθηνάς Πολιάδας και σκοπός της η μεταφορά του παναθηναϊκού πέπλου για το πανάρχαιο ξόανο της θεάς και η τέλεση μεγάλης θυσίας ζώων στον Μεγάλο Βωμό έξω από τον ναό.
Από τις δύο πλευρές της ανατολικής ζωφόρου φτάνουν ομάδες γυναικών με ιερά σκεύη, τις οποίες υποδέχονται επόπτες. Στο κέντρο, πάνω από την είσοδο του ναού, εκτυλίσσεται η σκηνή της παράδοσης του παναθηναϊκού πέπλου, παρουσία των θεών του Ολύμπου, που αποδίδονται σε μεγαλύτερη κλίμακα από τους θνητούς. Οι θεοί πλαισιώνονται από δέκα ανδρικές μορφές, πιθανώς τους Επώνυμους Ήρωες της Αττικής, μυθικούς γενάρχες των αθηναϊκών φυλών.
Η ανατολική ζωφόρος σώζεται σε σχετικά καλή κατάσταση, καθώς η ανατίναξη του Παρθενώνα από τους Βενετούς του στρατηγού Francesco Morosini το 1687 δεν έπληξε ιδιαίτερα την πλευρά αυτή του ναού. Για την κατανόηση ορισμένων τμημάτων που λείπουν, βοηθητικά είναι τα σχέδια που αποδίδονται στον ζωγράφο Jacques Carrey, ο οποίος επισκέφτηκε την Ακρόπολη το 1674, δεκατρία μόλις χρόνια πριν τον βομβαρδισμό του Morosini.
Το μήκος της ανατολικής ζωφόρου είναι 21,18 μ. Αποτελείται από οκτώ λίθους, αν και τις περισσότερες φορές αναφέρονται ως εννέα, καθώς ένας από αυτούς αρχικά είχε εκληφθεί ως δύο ξεχωριστοί (λίθοι VII και VIII). Σήμερα ο ονομαζόμενος λίθος VII βρίσκεται στο Μουσείο του Λούβρου στο Παρίσι, ενώ οι υπόλοιποι είναι μοιρασμένοι ανάμεσα στο Μουσείο της Ακρόπολης και το Βρετανικό Μουσείο, στο οποίο κατέληξαν μετά την απόσπασή τους από τον Thomas Bruce, λόρδο του Elgin, το 1801-1804, όταν η Ελλάδα βρισκόταν υπό οθωμανική κατοχή. Προκειμένου να καταστεί δυνατή η μεταφορά τους, τα συνεργεία του λόρδου του Elgin αφαίρεσαν με πριόνι ή λοστούς μόνο την εξωτερική όψη με τις ανάγλυφες παραστάσεις. Στο Μουσείο Ακρόπολης έχουν τοποθετηθεί τα γύψινα αντίγραφά τους, με προσαρμοσμένα κάποια θραύσματα που, καθώς είχαν πέσει από το μνημείο, διέφυγαν της αρπαγής.
Χρησιμοποιούμε cookies για να βελτιώσουμε την εμπειρία σας στον ιστότοπό μας
Η χρήση των δεδομένων σας περιγράφεται στις ρυθμίσεις απορρήτου