Αριθμός αντικειμένου
Ακρ. 20708
Δημιουργός
Εργαστήριο του Φειδία
Είδος
Αρχιτεκτονικό γλυπτό
Εποχή
Κλασική εποχή
Χρονολόγηση
445-440 π.Χ.
Διαστάσεις
Ύψος: 1,35 μ.
Μήκος: 1,137 μ.
Υλικό
Μάρμαρο Πεντέλης
Θέση
Αίθουσα Παρθενώνα
Η μετόπη 1, εικονίζει μία έφιππη Αμαζόνα που ορμά στη μάχη. Με το αριστερό χέρι κρατά το ηνίο του αλόγου της και με το δεξί υψώνει το δόρυ εναντίον κάποιου αντιπάλου. Πολλοί πιστεύουν ότι πρόκειται για την ίδια τη βασίλισσα Αντιόπη, η οποία έπεσε στη μάχη πολεμώντας γενναία στο πλευρό του συζύγου της Θησέα. Η σκηνή διαδραματίζεται στον Άρειο Πάγο, όπου σύμφωνα με τον μύθο έλαβε χώρα η Αμαζονομαχία.
Οι δεκατέσσερις μετόπες της δυτικής πλευράς του Παρθενώνα εικονίζουν την Αμαζονομαχία, τoν αγώνα των νέων της Αθήνας και του βασιλιά τους Θησέα εναντίον των Αμαζόνων. Οι Αμαζόνες, μυθική φυλή γυναικών-πολεμιστών από τον Πόντο, εισέβαλαν στην Αθήνα και απείλησαν την ίδια την Ακρόπολη. Αφορμή για την εισβολή στάθηκε η απαγωγή της βασίλισσάς τους Αντιόπης από τον Θησέα.
Στις μετόπες εναλλάσσονται σκηνές έφιππης Αμαζόνας που καταβάλλει τον πεσμένο στο έδαφος αντίπαλο, με σκηνές όπου και οι δύο αντίπαλοι μάχονται πεζοί. Όλοι οι άνδρες παριστάνονται γυμνοί, ενώ οι γυναίκες ντυμένες. Η μεγάλη φθορά των μορφών οφείλεται σε σκόπιμο σφυροκόπημα, ίσως κατά τη μετασκευή του Παρθενώνα σε χριστιανική εκκλησία.
Ο βομβαρδισμός του Παρθενώνα από τον Francesco Morosini τo 1687 δεν έθιξε τις δυτικές μετόπες και η φθορά των μορφών δεν προσέλκυσε τον Thomas Bruce, λόρδο του Elgin, ο οποίος το 1801-1804, όταν η Ελλάδα βρισκόταν υπό οθωμανική κατοχή, απέσπασε μεγάλο μέρος των γλυπτών του Παρθενώνα, τα οποία κατέληξαν στο Βρετανικό Μουσείο του Λονδίνου.
Σήμερα, τέσσερις από τις δυτικές μετόπες εκτίθενται στο Μουσείο της Ακρόπολης (αρ. 1, 2, 13, 14). Από το μνημείο καταβιβάστηκαν το 2012 προκειμένου να προφυλαχθούν από την ατμοσφαιρική ρύπανση και τις δυσμενείς καιρικές συνθήκες. Οι υπόλοιπες εννέα βρίσκονται στην αρχική θέση τους, στον Παρθενώνα, καθώς η καταβίβασή τους δεν είναι δυνατή για τεχνικούς λόγους. Στο Μουσείο έχουν τοποθετηθεί τα γύψινα αντίγραφά τους, εκτός από το αντίγραφο της μετόπης 6 που δεν έχει παραχθεί επειδή η επιφάνεια με την παράσταση δεν διατηρείται.
Ebersole, W.S., «The Metopes of the West End of the Parthenon», American Journal of Archaeology 3, 1899, σελ. 413-414, εικ. 1
Murray, A.S., The Scultpures of the Parthenon, London, 1903, σελ. 82
Smith, A.H., British Museum. The Sculptures of the Parthenon, London, 1910, σελ. 44, εικ. 87, πίν. 25.2
Collignon, M., Le Parthénon, Paris, 1912, σελ. 28, πίν. 23-24, 38
Kähler, H., Das Griechische Metopenbild, München, 1949, εικ. 1
Lippold, G., Die griechische Plastik, Handbuch der Archäologie III 1, München, 1950, εικ. 52.1
Praschniker, C., «Neue Parthenonstudien», Jahreshefte des Österreichischen Archäologischen Institutes in Wien 41, 1954, σελ. 9-12, 47-53, εικ. 1, 2
Bothmer, D. von, Amazons in Greek Art, Oxford, 1957, σελ. 208
Brommer, F., Die Metopen des Parthenon, Mainz, 1967, σελ. 3-6, εικ. 3-6, αρ. κατ. WEST 1
Himmelmann, N., «Die Zeitliche Stellung der Südmetopen am Parthenon», στο Μ. Προύνη-Θιλίπ, Α.Γ. Καλογεροπούλου (επιμ.), ΣΤΗΛΗ, Τόμος εις μνήμην Νικολάου Κοντολέοντος, Αθήνα, 1980, σελ. 167, εικ. 58a
Ridgway, B.S., Fifth Century Styles in Greek Sculpture, Princeton, 1981, σελ. 20-22
Wesenberg, B., «Parthenongebälk und Südmetopen», Jahrbuch des Deutschen Archäologischen Instituts 98, 1983, σελ. 57-65
Wesenberg, B., «Perser oder Amazonen? Zu den Westmetopen des Parthenon», Archäologischer Anzeiger 1983, σελ. 203-208, αρ. κατ. 1
Boardman, J., Greek Sculpture. Τhe Classical Period. A Handbook, London, 1985, σελ. 103-104, εικ. 85-86
Berger, Ε., Der Parthenon in Basel. Dokumentation zu den Metopen, Mainz, 1986, σελ. 6, εικ. 3, 7-8, αρ. κατ. WEST 1
Schwab, K., The Parthenon metopes and Greek vase painting: a study of comparison and influences, UMI (διδακτορική διατριβή), 1988, σελ. 186-189, 219, εικ. 137, 170
Castriota, D., Myth, Ethos and Actuality. Official Art in fifth century BC Athens, Madison, 1992, σελ. 143-151, εικ. 14
Holtzmann, B., Pasquier, Al., Histoire de l'art antique: l' art grec, Manuels de l' Ecole du Louvre III, Paris, 1998, σελ. 179-180
Blundell, S., «Marriage and the maiden: narratives on the Parthenon», στο S. Blundell, M. Williamson (επιμ.), The sacred and the feminine in ancient Greece, London-New York, 1998, σελ. 55, 57-58
Rolley, Cl., La Sculpture Grecque. La periode classique, 2, Paris, 1999, σελ. 72, 86, εικ. 59
Holtzmann, B., L’ Acropole d’Athènes. Monuments, cultes et histoire du sanctuaire d’Athèna Polias, Paris, 2003, σελ. 122
Χωρέμη-Σπετσιέρη, Α., Τα Γλυπτά του Παρθενώνα. Ακρόπολη-Βρετανικό Μουσείο-Λούβρο, Aθήνα, 2004, σελ. 110, εικ. 76
Schwab, K., «Celebrations of Victory: the Metopes of the Parthenon», στο J. Neils (επιμ.), The Parthenon: From Antquity to the Present, Cambridge, 2005, σελ. 166, 178-183
Barringer, J. M., Art, Myth, and Ritual in Classical Greece, Cambridge, 2008, σελ. 67-69, εικ. 48
Patay-Horváth, A., Metallanstückungen an griechischen Marmorskulpturen in archaischer und klassischer Zeit, Tübinger Archäologische Forschungen 4, 2008, σελ. 84, αρ. κατ. 41
Davison, C.C., Lundgreen, B., Waywell, G.B., Pheidias. The Sculptures and Ancient Sources, Bulletin of the Institute of Classical Studies Supplement 105, London, 2009, σελ. 577
Ellinghaus, C., Die Parthenonskulpturen. Der Bauschmuck eines öffentlichen Monumentes der demokratischen Gesellschaft Athens zur zeit des Perikles -Techniken in den bildenden Kunst zur Tradierung von Aussagen, Hamburg, 2011, σελ. 13, 15, 16, 18, 23-24, 25, αρ. κατ. 2
Ελευθερίου, Β., «Τα αναστηλωτικά έργα στην Ακρόπολη την τρέχουσα περίοδο», στο Χ. Μπούρας, Β. Ελευθερίου (επιμ.), 6η Διεθνής Συνάντηση για την Αποκατάσταση των Μνημείων Ακροπόλεως, Πρακτικά, Αθήνα 4-5 Οκτωβρίου 2013, Αθήνα, 2015, σελ. 65
Ελευθερίου, Β., Μανιδάκη, Β., Βρούβα, Α., Μελέτη Αποκατάστασης της Δυτικής Πλευράς του Παρθενώνα. Προγραμματισμός του Έργου και Προτάσεις Επέμβασης στις δύο γωνίες του θριγκού, Μελέτη Αποκαταστάσεως του Παρθενώνος, Τόμος 8, Αθήνα, 2015, σελ. 99
Παντερμαλής, Δ., Ελευθεράτου, Σ., Βλασσοπούλου, Χ., Μουσείο Ακρόπολης. Οδηγός, Αθήνα, 2016, σελ. 204, εικ. 242
Vlassopoulou, Chr., Mantis, A., «Disjecta membra. The Dismemberment and Dispresal of the Acropolis Antiquities», στο F. Mallouchou-Tufano, A. Malikourti (επιμ.), 200 years the Parthenon marbles in the British Museum. New contributions to the issue, Athens, 2016, σελ. 35
Meyer, M., Athena, Göttin von Athen Kult und Mythos auf der Akropolis bis in klassische Zeit, Wien, 2017, σελ. 107-108, εικ. 157
Michaelis, Α., Der Parthenon, Leipzig, 1870 und 1871, σελ. 36:31, 148-149, πίν. V
Χρησιμοποιούμε cookies για να βελτιώσουμε την εμπειρία σας στον ιστότοπό μας
Η χρήση των δεδομένων σας περιγράφεται στις ρυθμίσεις απορρήτου