Ψήφισμα για τη Χαλκίδα
Αριθμός αντικειμένου
Ακρ. 6509
Δημιουργός
Εργαστήριο αττικό
Είδος
Επιγραφή
Εποχή
Κλασική εποχή
Χρονολόγηση
446/5 π.Χ.
Διαστάσεις
Ύψος: 1,35 μ.
Μήκος: 0,43 μ.
Πλάτος: 0,13 μ.
Υλικό
Μάρμαρο Πεντέλης
Θέση
Νότιος προθάλαμος αίθουσας Παρθενώνα
Βρέθηκε το 1876 στο νότιο τείχος της Ακρόπολης. Υπάρχουν ενδείξεις ότι μία ανάλογη στήλη ήταν προσαρμοσμένη στα αριστερά της και ότι και οι δύο επιστέφονταν από έναν τρίτο λίθο με ανάγλυφη παράσταση και το όνομα του γραμματέα της Βουλής.
Το ψήφισμα είναι χαραγμένο σε αττικό αλφάβητο, στοιχηδόν, σε 80 στίχους. Περιλαμβάνει δύο αποφάσεις της Βουλής και της Εκκλησίας του Δήμου για τη Χαλκίδα, παράλια πόλη της Εύβοιας, και μία προσθήκη στη δεύτερη απόφαση. Με αυτές οι Αθηναίοι θέτουν τους όρους με τους οποίους η Χαλκίδα θα επανέλθει στη σφαίρα επιρροής της μετά την αποστασία των πόλεων της Εύβοιας το 447/6 π.Χ.
Η πρώτη απόφαση, που λήφθηκε μετά από πρόταση του Διόγνητου, αφορά στον όρκο της αθηναϊκής Βουλής ότι η Αθήνα δεν θα καταστρέψει τη Χαλκίδα, αλλά θα σεβαστεί τους κατοίκους και τα πολιτικά τους δικαιώματα και κανένας Αθηναίος δεν θα εξορίσει, αιχμαλωτίσει ή εκτελέσει κάποιον Χαλκιδέα χωρίς δίκη ή χωρίς απόφαση της Εκκλησίας του Δήμου. Η Χαλκίδα από την άλλη ορκίζεται ότι θα είναι πιστή στην Αθήνα, θα τη βοηθήσει ενάντια σε επιθέσεις που τυχόν δεχτεί, δεν θα αποστατήσει ούτε με λόγια ούτε με έργα και θα πληρώνει τον φόρο υποτέλειας που θα οριστεί.
Στη δεύτερη απόφαση, που πάρθηκε μετά από πρόταση του Αντικλή, αναφέρεται ότι ο όρκος θα είναι ανάλογος με εκείνον της Ερέτριας και ότι θα εκλεγούν πέντε Αθηναίοι ως υπεύθυνοι για την ορκωμοσία στη Χαλκίδα. Επίσης γίνεται αναφορά στην ανταλλαγή αιχμαλώτων και ορίζεται η φορολόγηση των ξένων που διαμένουν στην πόλη της Χαλκίδας.
Στη συνέχεια καταγράφεται η απόφαση για την επιλογή από τη Βουλή τριών ανδρών, μαζί με κάποιον Ιεροκλή, οι οποίοι ορίζονται υπεύθυνοι για την τέλεση θυσιών στην Εύβοια, σύμφωνα με τις προσταγές του μαντείου. Τέλος, προσθήκη στη δεύτερη απόφαση αποτελεί η εισήγηση του Αρχέστρατου, αναφορικά με τη σχετική δικαστική αυτονομία της Χαλκίδας καθώς και τη φρούρηση της Εύβοιας, σύμφωνα με τα συμφέροντα των Αθηναίων.
Attic Inscriptions Online, https://www.atticinscriptions.com, αρ.κατ. IG I3 40
Koehler, U., «Über zwei athenische Vertragsurkunden», Mitteilungen des Deutschen Archäologischen Instituts. Athenische Abteilung 1, 1876, σελ. 184-197
Egger, Μ., «Inscription Attique», Journal des Savants, 1876, σελ. 448-457
Foucart, P., «Décret des Athéniens Relatif a la Ville de Chalcis», Revue Archéologique 33, 1877, σελ. 242-262
Fränkel, M., Die attischen Geschworenengerichte. Ein Beitrag zum attischen Staatsrecht, Berlin, 1877, σελ. 45-51
Foucart, P., Mélanges d'épigraphie grecque, 1878, Paris, σελ. 1-21
Schenkl, H., «De Metoecis Atticis», Wiener Studien Zeitschrift für klassische Philologie, 2, 1880, σελ. 193-196
Wilamowitz-Moellendorff, U. von, Zum chalkidischen Psephisma, στο A. Kiessling, U. von Wilamowitz-Moellendorff, Philologische Untersuchungen: Aus Kydathen 1, Berlin, 1880, σελ. 87-96
Sylloge Inscriptionum Graecarum, σελ. 18-21, αρ.κατ. 10
Michel, Ch., Recueil d'Inscriptions Grecques, Bruxelles, 1900, σελ. 78-79, αρ.κατ. 70
Hicks, E. L., G. F. Hill (επιμ.), A Manual of Greek Inscriptions, Oxford, 1901, σελ. 63-67, αρ.κατ. 40
Roberts, E., E. Gardner, Introduction to Greek Epigraphy, II, Cambridge, 1905, σελ. 15-19, αρ.κατ. 7
Mattingly, H. B., «Athens and Euboea», Journal of Hellenic Studies 81, 1961, σελ. 124-132
Gauthier, P., «Les ΞΕΝΟΙ dans les textes athéniens de la seconde moitié du Ve siècle av. J.–C.», Revue des études grecques 84, 1971, σελ. 65-76
Whitehead, D., «IG I2 39: ‘Aliens’ in Chalcis and Athenian Imperialism», Zeitschrift für Papyrologie und Epigraphik, 21, 1976, σελ. 251-259
Inscriptiones Graecae Ι3 , αρ.κατ. 40
Fornara, Ch. W., Translated documents of Greece and Rome 1. Archaic times to the end of the Peloponnesian War, Cambridge, 1983, σελ. 113-114, αρ.κατ. 103
Pébarthe, C., «Thasos, l’empire d’Athènes et les emporia de Thrace», Zeitschrift für Papyrologie und Epigraphik 126, 1999, σελ. 141 υποσημ. 104, 142-146
Giovannini, A., «Imposition et exemption fiscales des étrangers dans le règlement athénien sur Chalcis IG I3 40», Zeitschrift für Papyrologie und Epigraphik 133, 2000, σελ. 61-74
Ostwald, M., «Athens and Chalkis: A Study in Imperial Control», Journal of Hellenic Studies 122, 2002, σελ. 135-143
Low, P., «Looking for the Language of Athenian Imperialism», Journal of Hellenic Studies 125, 2005, σελ. 93-111
Pébarthe, C., «La perception des droits de passage à Chalcis (IG I3 40, 446 A.C.)», Historia 54, 2005, σελ. 84-92
Papazarkadas, N., «Epigraphy and the Athenian Empire: Reshuffling the Chronological Cards», στο J. Ma, N. Papazarkadas, R. Parker (επιμ.), Interpreting the Athenian Empire, London, 2009, σελ. 73-74
Παντερμαλής, Δ. (επιμ.), Περικλής Ξανθίππου, Μουσείο Ακρόπολης, 20 Ιουνίου 2010-31 Ιανουαρίου 2011, Αθήνα, 2011, σελ. 43, 48-49, αρ.κατ. 25
Ματθαίου, Α., Γ. Μαλούχου, Συνοπτικός κατάλογος των επιγραφών της Ακροπόλεως, Αθήνα, 2012, σελ. 11-12, εικ. 17
Mattingly, H., «Athenian Imperialism and the Chalkis Decree (IG I3 40)», στο A. P. Matthaiou, R. K. Pitt (επιμ.), Αθηναίων επίσκοπος. Studies in Honour of Harold B. Mattingly, Athens, 2014, σελ. 11-18
Sosin, J. D., «Tax Exemption and Athenian Imperial Politics: The Case of Chalkis», Transactions of the American Philological Association, 144, 2014, σελ. 263-306
Lambert, S. D., «Two Inscribed Documents of the Athenian Empire The Chalkis Decree and the Tribute Reassessment Decree», Attic Inscriptions Online Papers 8, 2017, σελ. 1-31
