Αριθμός αντικειμένου
ΜΑ ΑΝΤ. 009
Είδος
Αρχιτεκτονικό γλυπτό
Εποχή
Σύγχρονη εποχή
Χρονολόγηση
19ος αι.
Διαστάσεις
Ύψος: 1,02 μ.
Μήκος: 1,22 μ.
Υλικό
Γύψος
Θέση
Αίθουσα Παρθενώνα
Αντίγραφο του λίθου XIII, ο οποίος βρίσκεται στο Βρετανικό Μουσείο του Λονδίνου. Τρεις ιππείς τρέχουν με τα άλογά τους σε έντονο καλπασμό, κρατώντας τα χαλινάρια, προσαρμοσμένα άλλοτε στις οπές που ανοίγονται στα κεφάλια των ζώων. Φορούν κοντό χιτώνα, θώρακα με επωμίδες και πτέρυγες και στα πόδια εμβάδες. Από τη μορφή του πρώτου από τα δεξιά ιππέα, που συνεχίζεται μαζί με το άλογό του στον λίθο XIV (Ακρ. 866) διατηρείται μικρό μόνο τμήμα του θώρακα. Ο δεύτερος φορά στο κεφάλι αλωπεκή ενώ ο τρίτος ταινία, άλλοτε χάλκινη, όπως δείχνουν οι οπές για την προσαρμογή της. Το σώμα του καλύπτεται σε μεγάλο βαθμό από το άλογο του ιππέα που εικονίζεται στον λίθο XII (ΜΑ ΑΝΤ. 008).
Η ζωφόρος της νότιας πλευράς του Παρθενώνα εικονίζει τμήμα της πομπής που σχημάτιζε ο αθηναϊκός λαός στη γιορτή των Παναθηναίων, προς τιμή της πολιούχου θεάς Αθηνάς. Προορισμός της πομπής ήταν ο ναός της Αθηνάς Πολιάδας στην Ακρόπολη και σκοπός της η μεταφορά του παναθηναϊκού πέπλου για το πανάρχαιο ξόανο της θεάς καθώς και η τέλεση μεγάλης θυσίας ζώων στον Μεγάλο Βωμό έξω από τον ναό.
Στη νότια ζωφόρο η πομπή κινείται στην οδό των Παναθηναίων. Προπορεύονται νέοι που οδηγούν στη θυσία νεαρές αγελάδες και ακολουθούν άλλοι, που κουβαλούν προσφορές. Πίσω τους έρχονται μουσικοί με κιθάρες, αξιωματούχοι με κλαδιά ελιάς στα χέρια, έντεκα άρματα που συμμετέχουν σε ιππικό αγώνισμα και τέλος εξήντα ιππείς χωρισμένοι σε δέκα ομάδες.
Η νότια ζωφόρος σώζεται αποσπασματικά μετά την ανατίναξη του Παρθενώνα από τους Βενετούς του στρατηγού Francesco Morosini το 1687, που έπληξε κυρίως το μέσον των μακρών πλευρών του ναού. Πολύτιμη πηγή για την κατανόηση ορισμένων τμημάτων (λίθοι XX – XXXVIII) αποτελούν τα σχέδια που αποδίδονται στον ζωγράφο Jacques Carrey, ο οποίος επισκέφτηκε την Ακρόπολη το 1674, δεκατρία μόλις χρόνια πριν από τον βομβαρδισμό του Morosini. Τρεις λίθοι (XXII, XXX και XXXVIII) είχαν ήδη χαθεί, καθώς αποσπάστηκαν κατά τις εργασίες μετασκευής του Παρθενώνα σε χριστιανική εκκλησία, για να ανοιχτούν στη θέση τους παράθυρα.
Το αρχικό μήκος της νότιας ζωφόρου ήταν 58,70 μέτρα και αποτελούνταν από 47 λίθους. Σήμερα οι λίθοι που διασώθηκαν είναι μοιρασμένοι ανάμεσα στο Μουσείο της Ακρόπολης και στο Βρετανικό Μουσείο του Λονδίνου, στο οποίο κατέληξαν μετά την αφαίρεσή τους από τον Thomas Bruce, λόρδο του Elgin, το 1801-1804, όταν η Ελλάδα βρισκόταν υπό οθωμανική κατοχή. Προκειμένου να καταστεί δυνατή η μεταφορά, τα συνεργεία του λόρδου του Elgin απέσπασαν με πριόνι ή λοστούς μόνο την εξωτερική όψη με τις ανάγλυφες παραστάσεις. Στο Μουσείο Ακρόπολης έχουν τοποθετηθεί τα γύψινα αντίγραφά τους, με προσαρμοσμένα κάποια θραύσματα που, καθώς είχαν πέσει από το μνημείο, διέφυγαν της αρπαγής.
Pαγκαβής, A., Σύνοψις των Πρακτικών της Aρχαιολογικής Eταιρείας των Aθηνών: ανατύπωση τευχών 1-6 και δημοσίευση των Πρακτικών των ετών 1837-1846/7, β΄ έκδοση, 1846, σελ. 204, 298, 306-312
Jenkins, I., «Acquisition and Supply of Casts of the Parthenon Sculptures by the British Museum, 1835-1939», Annual of the British School at Athens 85, 1990, σελ. 90, 106-108
Mαλλούχου-Tufano, Φ., H αναστήλωση των αρχαίων μνημείων στην Eλλάδα (1834-1939). Το έργο της εν Aθήναις Aρχαιολογικής Eταιρείας και της Aρχαιολογικής Yπηρεσίας. Β΄ έκδοση, Αθήνα, 2008, σελ. 32-33, 299-300
Μανιδάκη, Β., «Η αντικατάσταση των γλυπτικών αρχιτεκτονικών μελών στα μνημεία της Ακρόπολης. Εκμαγεία, αντίγραφα και αυθεντικά μέλη», Τεχνικές Αναστήλωσης, υλικά και προβλήματα εφαρμογής, Πρακτικά Ημερίδας, Εταιρεία έρευνας και προώθησης της επιστημονικής αναστήλωσης των μνημείων (ΕΤΕΠΑΜ), Θεσσαλονίκη 20/11/2010, ψηφιακός δίσκος, 2010, σελ. 1, 3 και υποσημ. 5
Χρησιμοποιούμε cookies για να βελτιώσουμε την εμπειρία σας στον ιστότοπό μας
Η χρήση των δεδομένων σας περιγράφεται στις ρυθμίσεις απορρήτου