Παρθενώνας. Δυτικό αέτωμα. Θραύσματα αλόγων

Παραχώρηση φωτογραφίας

Αριθμός αντικειμένου

Ακρ. 882

Δημιουργός

Εργαστήριο του Φειδία

Είδος

Αρχιτεκτονικό γλυπτό

Εποχή

Κλασική εποχή

Χρονολόγηση

437-432 π.Χ.

Διαστάσεις

Αποκατάσταση άρματος: 2,79 x 1,78 μ.
Κεφάλι αλόγου: 0,42 x 0,54 μ.
Θραύσματα ποδιών αλόγου: 0,215 x 0,122 x 0,16 μ. και 0,435 x 0,142 x 0,15 μ. και 0,48 x 0,295 x 0,228 μ.

Υλικό

Μάρμαρο Πεντέλης

Θέση

Αίθουσα Παρθενώνα

Περιγραφή
Βιβλιογραφία

Θραύσματα των δύο αλόγων από το άρμα της Αθηνάς. Διατηρείται μέρος ενός κεφαλιού, ενός ποδιού και δύο οπλών. Το πόδι καθώς και οι οπλές θεωρούνται ότι ανήκουν στο εσωτερικό άλογο του άρματος ενώ το κεφάλι πιθανότατα ανήκει στο άλλο. Το πόδι προέρχεται από τον πίσω αριστερό μηρό του ζώου και οι οπλές από τα μπροστινά πόδια, τα οποία ήταν σηκωμένα στον αέρα. Η μία οπλή, που ανήκει στο εσωτερικό άλογο έχει λειασμένη την πίσω επιφάνεια για την τοποθέτησή της στο τύμπανο του αετώματος.

Το άρμα βρισκόταν στα δεξιά της θεάς. Το σώμα του μπροστινού αλόγου στηριζόταν στον κορμό ενός Τρίτωνα (Ακρ. 879), ο οποίος αποτελεί, ίσως, υπαινιγμό για τον κατακλυσμό που προκάλεσε ο Ποσειδώνας όταν νικήθηκε από την Αθηνά.

Το 1687, μετά κατά την κατάληψη της Ακρόπολης από τους Βενετούς, ο στρατηγός τους Francesco Morosini προσπάθησε να αφαιρέσει από το αέτωμα το άρμα της Αθηνάς με τα άλογα. Το σχοινί με το οποίο τα είχε δέσει για να τα κατεβάσει κόπηκε, με αποτέλεσμα αυτά να πέσουν και να σπάσουν. Παρέμειναν μπροστά από το δυτικό αέτωμα μέχρι το 1835, όπου ανακαλύφθηκαν στις ανασκαφές που έγιναν στην Ακρόπολη.

Στο δυτικό αέτωμα του Παρθενώνα εικονίζεται η διένεξη μεταξύ της Αθηνάς και του Ποσειδώνα για το ποιος θα αναλάβει την προστασία της Αθήνας. Ο αγώνας γίνεται στην Ακρόπολη με κριτές τους μυθικούς βασιλείς της πόλης Κέκροπα και Ερεχθέα και άλλους τοπικούς ήρωες, οι οποίοι δίνουν τη νίκη στην Αθηνά, προτιμώντας το δικό της δώρο, το δένδρο της ελιάς, αντί του αλμυρού νερού που τους προσφέρει ο Ποσειδώνας. Το κέντρο της σκηνής καταλάμβαναν οι δύο πρωταγωνιστές με τα άρματά τους και τις γωνίες οι προσωποποιήσεις των δύο ποταμών της Αθήνας, Ιλισσού και Κηφισού. Εξαιτίας των περιπετειών που γνώρισε το μνημείο στους αιώνες που ακολούθησαν, πολλά γλυπτά έχουν χαθεί, άλλα σώζονται ακρωτηριασμένα και άλλα σε μικρά θραύσματα.

Τα δύο αετώματα του Παρθενώνα διακοσμούνται με πενήντα περίπου αγάλματα υπερφυσικού μεγέθους. Τα γλυπτά, τέλεια δουλεμένα και στις πίσω αθέατες πλευρές, συνθέτουν σκηνές από τους μύθους της θεάς Αθηνάς.

Overbeck, F., Berichte über die Verhandlungen der Sächsischen Akademie der Wissenschaften, 31, 1879, σελ. 75
Sauer, B., «Standplatten der Giebelgruppen», Antike Denkmäler I, 5, 1890, σελ. 49-50, πίν. 58A
Smith, A.H., British Museum. The Sculptures of the Parthenon, London, 1910, σελ. 26, πίν. 15, αρ. κατ. 186 (Ακρ. 882), 208 (Ακρ. 842 + 837), 218 (Ακρ. 843)
Buschor, E., Pferde des Pheidias, München, 1948, πίν. 11-12
Jeppesen, K., «The Pedimental Compositions of the Parthenon», Acta Archaeologica 24, 1953, σελ. 114, 118
Brommer, F., «Studien zu den Parthenongiebel II», Mitteilungen des Deutschen Archäologischen Instituts. Athenische Abteilung 71, 1956, σελ. 34-35, 40, 41-42, εικ. Beil. 19 (Ακρ. 882), 25.2-4 (Ακρ. 843)
Fehl, P., «The Rocks on the Parthenon Frieze», Journal of the Warburg and Courtauld Institutes 24, No. 1/2 (Jan. - Jun), 1961, σελ. 21-22, πίν. 5a
Brommer, F., Die Skulpturen der Parthenon-Giebel, Mainz, 1963, σελ. 38, 84, 86-87, πίν. 96, αρ. κατ. 186 (Ακρ. 882), 208 (Ακρ. 842+837), 218 (Ακρ. 843)
Μπρούσκαρη, Μ., Μουσείον Ακροπόλεως. Περιγραφικός κατάλογος, Αθήνα, 1974, σελ. 146, εικ. 263
Beyer, I., «Die Position der Peplosfigur "Wegner" im Parthenon-Ostgiebel», Mitteilungen des Deutschen Archäologischen Instituts. Athenische Abteilung 89, 1974, σελ. 123-149
Δεσπίνης, Γ., Παρθενώνεια, Αθήνα, 1982, σελ. 8-10, πίν. 14,1-2
Despinis, G., «Neue Fragmente von Parthenonskulpturen und Bemerkungen zur Rekonstruktion des Parthenon-Ostgiebels», στο E. Berger (επιμ.), Parthenon-Kongress Basel: Referate und Berichte, 4. bis 8. April 1982, Mainz, 1984, σελ. 294, πίν. 40.4-5
Palagia, O., The Pediments of the Parthenon, Boston, 1993, σελ. 44-45, εικ. 3, 84-85
Τριάντη, Ι., Το Μουσείο Ακροπόλεως, Ο Κύκλος των Μουσείων, Αθήνα, 1998, σελ. 255, 270, εικ. 271
Choremi-Spetsieri, A., Τhe Sculptures of the Parthenon. Acropolis-British Museum-Louvre, Athens, 2004, σελ. 144, εικ. 104
Patay-Horváth, A., Metallanstückungen an griechischen Marmorskulpturen in archaischer und klassischer Zeit, Tübinger Archäologische Forschungen 4, 2008, σελ. 100, αρ. κατ. 113