Αριθμός αντικειμένου
Ακρ. 880
Δημιουργός
Εργαστήριο του Φειδία
Είδος
Αρχιτεκτονικό γλυπτό
Εποχή
Κλασική εποχή
Χρονολόγηση
437-432 π.Χ.
Διαστάσεις
Ύψος: 0,84 μ.
Μήκος: 0,49 μ. έως 0,64 μ.
Πλάτος: 0,44 μ.
Υλικό
Μάρμαρο Πεντέλης
Θέση
Αίθουσα Παρθενώνα
Κορμός αγάλματος ώριμου άνδρα, που συνήθως αποδίδεται στον Ήφαιστο, αν και ορισμένοι μελετητές αναγνωρίζουν τον Ποσειδώνα ή τον Άρη. Είναι στραμμένος προς τα αριστερά, όπου διαδραματίζεται η σκηνή της γέννησης της θεάς Αθηνάς. Φορά ιμάτιο, τμήμα του οποίου διακρίνεται στον πίσω αριστερό ώμο. Οι τρεις οπές στην αριστερή πλευρά του κορμού προορίζονταν για τη στερέωση μεταλλικού αντικειμένου, ίσως ξίφους. Εάν η μορφή εικονίζει τον Ήφαιστο θα μπορούσε στο υψωμένο δεξί χέρι να κρατά το τσεκούρι με το οποίο άνοιξε το κεφάλι του Δία και ξεπετάχτηκε πάνοπλη η Αθηνά.
Ο κορμός βρέθηκε το 1836 μπροστά από την ανατολική πλευρά του Παρθενώνα. Φαίνεται ότι είχε πέσει από το αέτωμα το 1687, κατά την ανατίναξη του Παρθενώνα από τους Βενετούς του στρατηγού Francesco Morosini. Έτσι διέφυγε της αρπαγής από τον Thomas Bruce, λόρδο του Elgin, ο οποίος το 1801-1804, όταν η Ελλάδα βρισκόταν υπό οθωμανική κατοχή, απέσπασε από το αέτωμα τα περισσότερα από τα γλυπτά που βρήκε εκεί. Τα αγάλματα που καταλάμβαναν το κέντρο της σκηνής είχαν ήδη απομακρυνθεί από παλιά, ίσως για να χτιστεί η κόγχη του ιερού κατά τη μετατροπή του Παρθενώνα σε χριστιανική εκκλησία.
Στο ανατολικό αέτωμα εικονίζεται η θαυματουργή γέννηση της Αθηνάς από το κεφάλι του πατέρα της Δία. Τη σκηνή, που διαδραματίζεται στον Όλυμπο, παρακολουθούν οι υπόλοιποι θεοί όρθιοι, καθιστοί ή μισοξαπλωμένοι. Τις δύο γωνίες του αετώματος γεμίζουν το άρμα του Ήλιου που αναδύεται από τη θάλασσα και της Σελήνης που βυθίζεται, προσδιορίζοντας έτσι τη γέννηση της θεάς την αυγή. Το κέντρο της σκηνής καταλάμβαναν τα αγάλματα του Δία και της Αθηνάς. Εξαιτίας των περιπετειών που γνώρισε το μνημείο στους αιώνες που ακολούθησαν, πολλά γλυπτά έχουν χαθεί, άλλα σώζονται ακρωτηριασμένα και άλλα σε μικρά θραύσματα.
Τα δύο αετώματα του Παρθενώνα διακοσμούνται με πενήντα περίπου αγάλματα υπερφυσικού μεγέθους. Τα γλυπτά, τέλεια δουλεμένα και στις πίσω αθέατες πλευρές, συνθέτουν σκηνές από τους μύθους της θεάς Αθηνάς.
Sauer, B., Der Weber-Laborde'sche Kopf und die Giebelgruppen des Parthenon, Berlin, 1903, σελ. 29-30, πίν. ΙΙΙ
De Laborde, L., Le Parthénon: documents pour servir à une restauration (planches), 1848, Paris, πίν. 6
Ross, L., Archäologische Aufsätze I: Ausgrabungsberichte aus Athen. Zur Kunstgeschichte und Topographie von Athen und Attika, Leipzig, 1855, σελ. 114-115
Furtwängler, A., Intermezzi, Leipzig/Berlin, 1896, σελ. 28-30
Smith, A.H., A Catalogue of the Sculptures of the Parthenon in the British Museum, London, 1906, σελ. 30-31, αρ. κατ. 303H
Smith, A.H., British Museum. The Sculptures of the Parthenon, London, 1910, σελ. 22, πίν. 13,11, αρ. κατ. 11
Σβορώνος, Ι., «Φως επί του Παρθενώνος», Journal international d’archéologie numismatique 14, 1912, σελ. 281-284, εικ. 19
Casson, S., Brooke, D., Catalogue of the Acropolis Museum. Sculpture and Architectural Fragments, with a section upon the Terracottas, II, Cambridge, 1921, σελ. 1, 41-42, αρ. κατ. D
Wegner, M., «Peplossattue aus dem Ostgiebel des Parthenon», Mitteilungen des Deutschen Archäologischen Instituts. Athenische Abteilung 57, 1932, σελ. 98-99
Carpenter, R., «The Lost Statues of the East Pediment of the Parthenon», Hesperia 2, 1933, σελ. 24-25
Schweitzer, B., «Prolegomena zur Kunst des Parthenon-Meisters I», Jahrbuch des Deutschen Archäologischen Instituts 53, 1938, σελ. 46-49, εικ. 13-14
Picard, C., La Sculpture II. Période Classique - Ve siècle, Manuel d'Archéologie Grecque II. 2, Paris, 1939, σελ. 487-489
Schweitzer, B., «Prolegomena zur Kunst des Parthenon-Meisters II. Der Entwurf und der Parthenonmeister», Jahrbuch des Deutschen Archäologischen Instituts 54, 1939, σελ. 48-52, εικ. 31
Buschor, E., Phidias der Mensch, München, 1948, σελ. 36, 38, εικ. 24
Becatti, G., Problemi fidiaci, Milano/Firenze, 1951, πίν. 59.173
Jeppesen, K., «The Pedimental Compositions of the Parthenon», Acta Archaeologica 24, 1953, σελ. 116, 124
Berger, E., Parthenon-Ostgiebel. Vorbemerkungen zur einer Rekonstruktion, Bonn, 1959, σελ. 23-24, 30-35, πίν. Ι-ΙΙ
Carpenter, R., «On Restoring the East Pediment of the Parthenon», American Journal of Archaeology 66, 1962, σελ. 265-268
Jeppesen, K., «Bild und Mythus an der Parthenon. Zur Ergänzung und Deutung der Kultbildausschmückung, des Frieses, der Metopen und der Giebel», Acta Archaeologica 34, 1963, σελ. 88, εικ. 22b, 23d
Brommer, F., Die Skulpturen der Parthenon-Giebel, Mainz, 1963, σελ. 15-16, 154-155, εικ. 43-44
Becatti, G., «Postille partenonice: i frontoni», Archeologia Classica 17, 1965, σελ. 57-60
Harrison, E.B., «Athena and Athens in the East Pediment of the Parthenon», American Journal of Archaeology 71, 1967, σελ. 36-39, πίν. 18, εικ. 17-18
Fuchs, W., «Review of Brommer, Giebel», Gnomon 39, 1967, σελ. 163
Brommer, F., «Studien zu den Parthenongiebeln V», Mitteilungen des Deutschen Archäologischen Instituts. Athenische Abteilung 84, 1969, σελ. 108-109, πίν. 41-42
Beyer, I., «Die Position der Peplosfigur "Wegner" im Parthenon-Ostgiebel», Mitteilungen des Deutschen Archäologischen Instituts. Athenische Abteilung 89, 1974, σελ. 123-149, εικ. Beil. 4
Berger, E., Die Geburt der Athena im Ostgiebel des Parthenon, Basel, 1974, σελ. 21-23, 54-57, 59, εικ. 6-8, 10, πίν. I, 3a-e
Berger, E., «Parthenon-Studien: Erster Zwischenbericht», Antike Kunst 19, 1976, σελ. 131
Δεσπίνης, Γ., Παρθενώνεια, Αθήνα, 1982, σελ. 56-59, 80, εικ. 5-6, πίν. 72
Jeppesen, K., «Evidence for the restoration of the East Pediment Reconsidered in the Light of Recent Achievements», στο E. Berger (επιμ.), Parthenon-Kongress Basel : Referate und Berichte, 4. bis 8. April 1982, Mainz, 1984, σελ. 270, 271, 274 υποσημ. 42, εικ. 5, 7, πίν. 22-23
Despinis, G., «Neue Fragmente von Parthenonskulpturen und Bemerkungen zur Rekonstruktion des Parthenon-Ostgiebels», στο E. Berger (επιμ.), Parthenon-Kongress Basel: Referate und Berichte, 4. bis 8. April 1982, Mainz, 1984, σελ. 297-299, εικ. 1
Simon, E., «El Nacimiento de Atenea en el Frontón Oriental del Parthenón», Coloquio sobre el puteal de la Moncloa, Madrid, 1986, σελ. 65-85, εικ. 11, 17
Beyer. I., «Der Hephaistostorso des Parthenon-Ostgiebels», Deutsches Archäologisches Institut, Akten des XIII. Internationaler Kongress für klassische Archäologie, Berlin 1988, Mainz, 1990, σελ. 293-299, εικ. 1-5, πίν. 37.4
Palagia, O., The Pediments of the Parthenon, Boston, 1993, σελ. 25-26, εικ. 67-69
Δεληβορριάς, Α., «Ο γλυπτικός διάκοσμος του Παρθενώνα», στο Π. Τουρνικιώτης (επιμ.), Ο Παρθενώνας και η Ακτινοβολία του στα Νεώτερα Χρόνια, Αθήνα, 1994, σελ. 106-107, εικ. 15, 16, 19
Τριάντη, Ι., Το Μουσείο Ακροπόλεως, Ο Κύκλος των Μουσείων, Αθήνα, 1998, σελ. 253, 274, εικ. 277
Rolley, Cl., La Sculpture Grecque. La periode classique, 2, Paris, 1999, σελ. 74, εικ. 64
Mostratos, G., «A Reconstruction of the Parthenon's East Pediment», στο M.B. Cosmopoulos (επιμ.), The Parthenon and its Sculptures, Cambridge University Press, 2004, σελ. 133-134, εικ. 5.4, 5.12, 5.16
Choremi-Spetsieri, A., Τhe Sculptures of the Parthenon. Acropolis-British Museum-Louvre, Athens, 2004, σελ. 129-130, εικ. 83, 92
Michaelis, Α., Der Parthenon, Leipzig, 1870 und 1871, σελ. 175, πίν. 6, αρ. κατ. 13 (Η)
Χρησιμοποιούμε cookies για να βελτιώσουμε την εμπειρία σας στον ιστότοπό μας
Η χρήση των δεδομένων σας περιγράφεται στις ρυθμίσεις απορρήτου