Αριθμός αντικειμένου
Ακρ. 1258
Δημιουργός
Εργαστήριο του Φειδία
Είδος
Αρχιτεκτονικό γλυπτό
Εποχή
Κλασική εποχή
Χρονολόγηση
442-438 π.Χ.
Διαστάσεις
Θραύσμα δεξιού ποδιού πρώτου επόπτη: 0,146 x 0,125 x 0,135 μ.
Θραύσμα κεφαλιού δεύτερου επόπτη: 0,1 x 0,13 x 0,04 μ.
Υλικό
Μάρμαρο Πεντέλης
Θέση
Αίθουσα Παρθενώνα
Θραύσμα από την κάτω αριστερή γωνία του λίθου VII, προσαρμοσμένο στο γύψινο αντίγραφο του αυθεντικού λίθου, που βρίσκεται στο Μουσείο του Λούβρου, στο Παρίσι. Πρόκειται για το δεξί πόδι ενός επόπτη ντυμένου με ιμάτιο. Ένα ακόμα θραύσμα, που αποδίδεται στο πάνω μέρος του κεφαλιού του δεύτερου επόπτη, επέστρεψε από το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο το 2021, οπότε και τοποθετήθηκε στη θέση του (ΕΑΜ 16266).
Στον υπόλοιπο λίθο, σπασμένο στο πάνω μέρος, ο πρώτος από τα αριστερά επόπτης κρατάει στα χέρια ένα επίπεδο αντικείμενο, πιθανόν ένα κάνιστρο, και υποδέχεται ένα ζευγάρι πεπλοφόρων κοριτσιών που παίρνουν μέρος στην πομπή της γιορτής των Παναθηναίων. Ίσως τα κορίτσια έχουν παραδώσει στον επόπτη τα αντικείμενα που περιέχει το κάνιστρο.
Στα δεξιά, ο δεύτερος επόπτης, με τεντωμένο τον δείκτη του αριστερού χεριού, φαίνεται να δίνει κάποιο παράγγελμα στο επόμενο ζευγάρι κοριτσιών που συχνά ερμηνεύονται ως Εργαστίνες ή κανηφόροι. Ακολουθούν δύο ακόμη κοπέλες. Η πρώτη κρατά στο δεξί χέρι ομφαλωτή φιάλη και η δεύτερη στρέφεται προς τα πίσω και απλώνει το αριστερό χέρι της για να βοηθήσει μία γυναίκα που κουβαλά θυμιατήριο στον επόμενο λίθο VIIΙ (Ακρ. 1189). Είναι τα τελετουργικά σκεύη για την επικείμενη θυσία και τις σπονδές στον Μεγάλο Βωμό, έξω από τον ναό της Αθηνάς Πολιάδας.
Η ζωφόρος της ανατολικής πλευράς του Παρθενώνα εικονίζει την άφιξη στην Ακρόπολη της πομπής που σχημάτιζε ο αθηναϊκός λαός στη γιορτή των Παναθηναίων, προς τιμή της πολιούχου θεάς Αθηνάς. Προορισμός της πομπής ήταν ο ναός της Αθηνάς Πολιάδας και σκοπός της η μεταφορά του παναθηναϊκού πέπλου για το πανάρχαιο ξόανο της θεάς και η τέλεση μεγάλης θυσίας ζώων στον Μεγάλο Βωμό έξω από τον ναό.
Από τις δύο πλευρές της ανατολικής ζωφόρου φτάνουν ομάδες γυναικών με ιερά σκεύη, τις οποίες υποδέχονται επόπτες. Στο κέντρο, πάνω από την είσοδο του ναού, εκτυλίσσεται η σκηνή της παράδοσης του παναθηναϊκού πέπλου, παρουσία των θεών του Ολύμπου, που αποδίδονται σε μεγαλύτερη κλίμακα από τους θνητούς. Οι θεοί πλαισιώνονται από δέκα ανδρικές μορφές, πιθανώς τους Επώνυμους Ήρωες της Αττικής, μυθικούς γενάρχες των αθηναϊκών φυλών.
Η ανατολική ζωφόρος σώζεται σε σχετικά καλή κατάσταση, καθώς η ανατίναξη του Παρθενώνα από τους Βενετούς του στρατηγού Francesco Morosini το 1687 δεν έπληξε ιδιαίτερα την πλευρά αυτή του ναού. Για την κατανόηση ορισμένων τμημάτων που λείπουν, βοηθητικά είναι τα σχέδια που αποδίδονται στον ζωγράφο Jacques Carrey, ο οποίος επισκέφτηκε την Ακρόπολη το 1674, δεκατρία μόλις χρόνια πριν τον βομβαρδισμό του Morosini.
Το μήκος της ανατολικής ζωφόρου είναι 21,18 μ. Αποτελείται από οκτώ λίθους, αν και τις περισσότερες φορές αναφέρονται ως εννέα, καθώς ένας από αυτούς αρχικά είχε εκληφθεί ως δύο ξεχωριστοί (λίθοι VII και VIII). Σήμερα ο ονομαζόμενος λίθος VII βρίσκεται στο Μουσείο του Λούβρου στο Παρίσι, ενώ οι υπόλοιποι είναι μοιρασμένοι ανάμεσα στο Μουσείο της Ακρόπολης και το Βρετανικό Μουσείο, στο οποίο κατέληξαν μετά την απόσπασή τους από τον Thomas Bruce, λόρδο του Elgin, το 1801-1804, όταν η Ελλάδα βρισκόταν υπό οθωμανική κατοχή. Προκειμένου να καταστεί δυνατή η μεταφορά τους, τα συνεργεία του λόρδου του Elgin αφαίρεσαν με πριόνι ή λοστούς μόνο την εξωτερική όψη με τις ανάγλυφες παραστάσεις. Στο Μουσείο Ακρόπολης έχουν τοποθετηθεί τα γύψινα αντίγραφά τους, με προσαρμοσμένα κάποια θραύσματα που, καθώς είχαν πέσει από το μνημείο, διέφυγαν της αρπαγής.
Χρησιμοποιούμε cookies για να βελτιώσουμε την εμπειρία σας στον ιστότοπό μας
Η χρήση των δεδομένων σας περιγράφεται στις ρυθμίσεις απορρήτου