Λύχνος σε μορφή πολεμικού πλοίου
Αριθμός αντικειμένου
ΕΑΜ Χ 7038
Είδος
Σκεύος φωτιστικό
Εποχή
Κλασική εποχή
Χρονολόγηση
Tέλος 5ου αι. π.Χ.
Διαστάσεις
Ύψος: 0,074 μ.
Μήκος: 0,29 μ.
Υλικό
Χαλκός
Θέση
Πρώτος όροφος ελεύθερη προθήκη 42, αρ. 1
Λυχνάρι σε μορφή πολεμικού πλοίου. Βρέθηκε στο εσωτερικό του Ερεχθείου το 1862. Η υποδοχή για το φυτίλι διαμορφώνεται στην πλώρη, ανάμεσα στο έμβολο και σε μικρό κατάστρωμα με κιγκλίδωμα. Η πρύμνη απολήγει σε κεφάλι πτηνού με διπλό ράμφος ενώ το δοκάρι που προεξέχει χρησίμευε για το δέσιμο του διπλού πηδαλίου. Στο εσωτερικό του λύχνου διακρίνονται τα ίχνη της ιστοπέδης για τη στερέωση του ιστού. Οι εγχάρακτοι κύκλοι στα τοιχώματα του πλοίου δηλώνουν τα ανοίγματα για τα κουπιά και η επιγραφή ΙΕΡΟΝ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ βεβαιώνει ότι ο λύχνος αποτελούσε ιερό αντικείμενο στην κατοχή της θεάς.
Η μορφή του λύχνου ανακαλεί τη γιορτή των Μεγάλων Παναθηναίων και την προσφορά του παναθηναϊκού πέπλου, καθώς μετά τη ναυμαχία της Σαλαμίνας οι Αθηναίοι μετέφεραν στην Ακρόπολη τον πέπλο κρεμασμένο στο κατάρτι πολεμικού πλοίου που κινούνταν πάνω σε τροχούς, πιθανώς μιας τριήρους από αυτές που έλαβαν μέρος στη ναυμαχία.
De Ridder, A., Bronzes Trouvés sur l' Acropole d'Athènes, Paris, 1896, σελ. 139-141, εικ. 95, αρ.κατ. 425
Paton, J. M., G. P. Stevens, L. D. Caskey, H. N. Fowler, The Erechtheum, Cambridge, 1927, σελ. 571-572, εικ. 229
Morrison, W., Greek Oared Ships 900-322 BC, Cambridge, 1968, σελ. 179, εικ. 27b
Göttlicher, A., Materialien für ein Corpus der Schiffsmodelle im Altertum, Mainz am Rhein, 1978, εικ. 27, αρ.κατ. 362
Inscriptiones Graecae Ι3 , αρ.κατ. 549bis
Delivorrias, A. (επιμ.), Greece and the Sea, De Nieuwe Kerk, Amsterdam, 29 October - 10 December 1987, Amsterdam, 1987, σελ. 197, αρ.κατ. 97
Αλεξανδρή, Ο., Ελ. Σπαθάρη (επιμ.), Ταξιδεύοντας με το πλοίο της Κερύνειας στο χρόνο και στο μύθο, Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, Ιούλιος-Σεπτέμβριος 1987, Αθήνα, 1987, σελ. 83, αρ.κατ. 56
Basch, L., Le musée imaginaire de la marine antique, Athènes, 1987, σελ. 228-230, εικ. 477
Βοκοτοπούλου, Ι., Αργυρά και χάλκινα έργα τέχνης, Αθήνα, 1997, σελ. 272, αρ.κατ. 197
Parisinou, E., The Light of the Gods. The Role of Light in Archaic and Classical Greek Art, London, 2000, σελ. 31-32, 35, εικ. 9
Holtzmann, B., L’ Acropole d’Athènes. Monuments, cultes et histoire du sanctuaire d’Athèna Polias, Paris, 2003, σελ. 183, εικ. 167
Proskynitopoulou, R., «Athenian Metalworking», στο N. Kaltsas (επιμ.), Athens-Sparta, Onassis Cultural Center, New York, December 6, 2006 - May 12, 2007, New York, 2006, σελ. 146, εικ. 5
Wachsmann, S., «Panathenaic Ships: The Iconographic Evidence», Hesperia, 81, 2012, σελ. 248-255
Γαρέζου, Μ.-Ξ., Μ. Λαγογιάννη, Σ. Μάκκας, Σ. Πετρουνάκος (επιμ.), Ναυτίλος. Ταξιδεύοντας την Ελλάδα, Centre for Fine Arts (Bozar), Βρυξέλλες 23.01.2014 - 27.04.2014, Αθήνα, 2014, σελ. 186-187, αρ.κατ. 48
Παντερμαλής, Δ., Ελευθεράτου, Σ., Βλασσοπούλου, Χ., Μουσείο Ακρόπολης. Οδηγός, Αθήνα, 2016, σελ. 221, εικ. 266
Λαγογιάννη-Γεωργακαράκου, Μ. (επιμ.), Οδύσσειες, Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, 4 Οκτωβρίου 2016 - 24 Μαρτίου 2018, Αθήνα, 2016, σελ. 273, αρ.κατ. 12
