Ανδρικό άγαλμα με τη βάση του. Ο «Μοσχοφόρος»

Παραχώρηση φωτογραφίας

Αριθμός αντικειμένου

Ακρ. 624

Δημιουργός

Εργαστήριο αττικό

Είδος

Έργο πλαστικής

Εποχή

Αρχαϊκή εποχή

Χρονολόγηση

Γύρω στο 570 π.Χ.

Διαστάσεις

Ύψος: 1,65 μ.
Διαστάσεις βάσης: 0,445 x 0,96 x 0,925 μ.

Υλικό

Μάρμαρο Υμηττού και πωρόλιθος

Θέση

Αίθουσα αρχαϊκής Ακρόπολης

Περιγραφή
Βιβλιογραφία

Ανδρικό άγαλμα, γνωστό ως «Μοσχοφόρος». Το σώμα βρέθηκε το 1864 κατά τη θεμελίωση του παλαιού Μουσείου Ακρόπολης ενώ η βάση με τα πέλματα βρέθηκαν στην ίδια περιοχή το 1887.

Παριστάνει έναν ώριμο γενειοφόρο άνδρα που μεταφέρει στους ώμους μοσχαράκι, την προσφορά του στη θεά Αθηνά. Φοράει διάφανο ιμάτιο με μικρές φουντίτσες στις άκρες, που αφήνει γυμνό το μπροστινό μέρος του σώματος. Πιθανότατα το ιμάτιο αρχικά ήταν χρωματισμένο. Στο κεφάλι του άνδρα μια ταινία συγκρατεί τα μακριά μαλλιά. Οι κόρες των ματιών ήταν κατασκευασμένες από άλλο υλικό που έχει χαθεί και τα χείλη σχηματίζουν συγκρατημένο χαμόγελο, το γνωστό «αρχαϊκό μειδίαμα». Ο άνδρας κρατάει σταυρωτά στο στήθος του τα πόδια μικρού μοσχαριού, το οποίο απλώνει την ουρά στο μπράτσο του κυρίου του.

Στη βάση του αγάλματος είναι χαραγμένη δεξιόστροφα, δηλαδή από τα δεξιά προς τα αριστερά, η επιγραφή [Ρ]ΟΝΒΟΣ ⋮ ΑΝΕΘΕΚΕΝ ⋮ HΟ ΠΑΛΟ, δηλαδή «Ο Ρόμβος, ο γιος του Πάλου αφιέρωσε το άγαλμα».

Πιστεύεται ότι το άγαλμα εικονίζει τον ίδιο τον Ρόμβο, έναν ευκατάστατο Αθηναίο που είχε τη δυνατότητα να αφιερώσει στο ιερό της Ακρόπολης ένα τόσο δαπανηρό έργο. Το σύμπλεγμα ανθρώπου και ζώου είναι συχνό σε μικρά χάλκινα ειδώλια αλλά σε μαρμάρινο έργο παρουσιάζεται για πρώτη φορά.

Καββαδίας, Π., Σοφούλης, Θ., Τα Μουσεία των Αθηνών. Αι εν Ακρόπολει Ανασκαφαί, Αθήνα, 1886-1887, σελ. 16, εικ. 11
Winter, F., «Der Kalbträger und seine Kunstgeschichtliche Stellung», Mitteilungen des Deutschen Archäologischen Instituts. Athenische Abteilung 13, 1888, σελ. 113-114, εικ. 1
Boettischer, A., Die Akropolis von Athen nach den Berichten der alten und den neusten Erforschungen, Berlin, 1888, σελ. 84-85, εικ. 32
Lechat, H., La Sculpture attique avant Pheidias, Paris, 1904, σελ. 106-110
Καββαδίας, Π., Wolters, P. κ.ά., Μνημεία της Ελλάδος: Γλυπτά εκ του Μουσείου της Ακροπόλεως, 1, Αθήνα, 1906, σελ. 49-60, εικ. 13-13Α
Dickins, G., Catalogue of the Acropolis Museum, Archaic Sculpture, I, Cambridge, 1912, σελ. 156-160, αρ.κατ. 624
Lücken, G. von, «Archaische griechische Vasenmalerei und Plastik», Mitteilungen des Deutschen Archäologischen Instituts. Athenische Abteilung 44, 1919, σελ. 74, 81
Heberdey, R., Altattische Porosskulptur, Wien, 1919, σελ. 225-226
Pfuhl, E., «Bemerkungen zur achaischen Kunst», Mitteilungen des Deutschen Archäologischen Instituts. Athenische Abteilung 48, 1923, σελ. 161
Buschor, E., «Mitteilungen aus dem Kerameikos III. Ein Kopf von Dipylon», Mitteilungen des Deutschen Archäologischen Instituts. Athenische Abteilung 52, 1927, σελ. 206, 212
Lawrence, A.W., Classical Sculpture, New York, 1927, σελ. 112, 114, 156, εικ. 8
Berger, E., Der Berliner Maler, Berlin, 1930, σελ. 20, εικ. 35
Beazley, J.D., Ashmole, B., Greek Sculpture and Painting to the End of the Hellenistic Period, London, 1932, σελ. 20, εικ. 35
Casson, S., The Technique of Early Greek Sculpture, Oxford, 1933, σελ. 87, 109, 111-112
Schrader, H., Archaische Griechische Plastik, Brerslau, 1933, σελ. 20, 55, εικ. 52
Payne, H., Mackworth-Young, G., Archaic Marble Sculpture from the Acropolis, London, 1936, σελ. 1-3, εικ. 2-4
Langlotz, E., Schuchhardt, W., Schrader, H., Die archaischen Marmorbildwerke der Akropolis, Frankfurt am Main, 1939, σελ. 278-281, εικ. 324-325, πίν. 153-154, αρ.κατ. 409
Langlotz, E., Schuchhardt, W., Archaische Plastik auf der Akropolis, Frankfurt am Main, 1943, εικ. 3-4, αρ.κατ. 3-4
Schefold, K., Die Griechische Plastik Ι: Die grossen Bildhauer des archaischen Athen, Basel, 1949, σελ. 26, 70, εικ. 27
Schiering, W., «Der Kalbträger, Meisterwerke der antiken Kunst», Opus Nobile, Heft 11, 1958, σελ. 3-19, εικ. 1-2
Buschor, E., Die Plastik der Griechen, Berlin, 1958, σελ. 32-33
Adam, Sh., «The Technique of Greek Sculpture in the Archaic and Classical Periods», Annual of the British School at Athens, Suppl. 3, 1966, σελ. 32, εικ. 13
Charbonneaux, J., Martin, R., Villard, F., Grèce Archaique: 620-480 avant J.-C., Paris, 1968, σελ. 122-123, εικ. 100
Jacob-Felsch M., Die Entwicklung griechischer Statuenbasen und die Aufstellung der Statuen, Waldsassen/Bayern, 1969, σελ. 110-111, αρ.κατ. I 6
Μπρούσκαρη, Μ., Μουσείον Ακροπόλεως. Περιγραφικός κατάλογος, Αθήνα, 1974, σελ. 40, εικ. 57-58
Inscriptiones Graecae Ι3, αρ.κατ. 593
Rolley, Cl., La sculpture grecque. Des origines au milieu du Ve siècle, La sculpture grecque 1, Paris, 1994, σελ. 171, εικ. 150
Τριάντη, Ι., Το Μουσείο Ακροπόλεως, Ο Κύκλος των Μουσείων, Αθήνα, 1998, σελ. 167, 168, 170-171, εικ. 176-178
Kissas, K., Die attischen Statuen- und Stelenbasen archaischer Zeit, Bonn, 2000, σελ. 83-84, εικ. 65-66, αρ.κατ. B 4
Trianti, I., «Sculpture in Athens, Sixth-Fifth Century B.C.», στο N. Kaltsas (επιμ.), Athens-Sparta, Onassis Cultural Center, New York, December 6, 2006 - May 12, 2007, New York, 2006, σελ. 75-76, εικ. 1
Brinkmann, V., «Τα χρώματα των αρχαϊκών και πρώιμων κλασικών γλυπτών», στο V. Brinkmann, R. Wünsche, Ν. Καλτσάς (επιμ.), Πολύχρωμοι Θεοί. Χρώματα στα αρχαία γλυπτά, Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, 30 Ιανουαρίου - 24 Μαρτίου 2007, Αθήνα, 2007, σελ. 25-26, εικ. 11-12
Patay-Horváth, A., Metallanstückungen an griechischen Marmorskulpturen in archaischer und klassischer Zeit, Tübinger Archäologische Forschungen 4, 2008, σελ. 89-90, αρ.κατ. 70
Ματθαίου, Α., Μαλούχου, Γ., Συνοπτικός κατάλογος των επιγραφών της Ακροπόλεως, Αθήνα, 2012, σελ. 6
Παντερμαλής, Δ., Ελευθεράτου, Σ., Βλασσοπούλου, Χ., Μουσείο Ακρόπολης. Οδηγός, Αθήνα, 2016, σελ. 114-115, εικ. 119