Άγαλμα ιππέα. Ο «Πέρσης» ή «Σκύθης» ιππέας
Αριθμός αντικειμένου
Ακρ. 606
Δημιουργός
Εργαστήριο αττικό
Είδος
Έργο πλαστικής
Εποχή
Αρχαϊκή εποχή
Χρονολόγηση
520-510 π.Χ.
Διαστάσεις
Ύψος: 1,08 μ.
Υλικό
Μάρμαρο Πάρου
Θέση
Αίθουσα αρχαϊκής Ακρόπολης
Βρέθηκε το 1886 κοντά στο Ερέχθειο σε πολλά θραύσματα που συγκολλήθηκαν και συμπληρώθηκαν.
Ο ιππέας κάθεται στητός σε μικρόσωμο άλογο. Φορά κοντό χιτώνα διακοσμημένο με φυλλόσχημα μοτίβα σε πράσινο, κόκκινο και γαλάζιο χρώμα, με κίτρινο περίγραμμα. Οι αναξυρίδες κοσμούνται με πολύχρωμους ρόμβους, το μέγεθος των οποίων μειώνεται προς τα κάτω υποδηλώνοντας την ελαστικότητα του υφάσματος γύρω από τα σκέλη. Στα πόδια φοράει κόκκινες μπότες, που πάνω τους υπάρχουν ακόμη τα χάλκινα καρφάκια όπου έδεναν τα κορδόνια.
Πρόκειται για τοξότη, όπως δείχνουν οι οπές στον αριστερό μηρό όπου θα ήταν στερεωμένος ο γωρυτός, η θήκη για τα βέλη. Στην οπή του δεξιού μηρού θα στερεωνόταν το δόρυ που κρατούσε στο δεξί χέρι. Οι οπές στη χαίτη του αλόγου χρησίμευαν πιθανόν για την προσαρμογή χάλκινων συρμάτων που θα σχημάτιζαν πρόσθετο θύσανο (φούντα) και θα έκαναν τη χαίτη ακόμα πιο εντυπωσιακή.
Η συμβατική ονομασία «Πέρσης» ή «Σκύθης» ιππέας οφείλεται στην ανατολική προέλευση του ενδύματός του. Στην Αθήνα του 6ου αι. π.Χ. ζούσαν μερικές εκατοντάδες Σκύθες ιπποτοξότες. Ήταν μισθοφόροι που υπηρετούσαν ως όργανα αποκατάστασης της τάξης. Η ομοιότητα, ωστόσο, που παρουσιάζει ο ιππέας με αυτόν που εικονίζεται σε ένα πήλινο πινάκιο που βρίσκεται στην Οξφόρδη και φέρει την επιγραφή «Μιλτιάδης καλός», οδήγησε στην υπόθεση ότι μπορεί να είναι ο αθηναίος στρατηγός Μιλτιάδης, νικητής, αργότερα, της μάχης του Μαραθώνα το 490 π.Χ. Ο Μιλτιάδης στα νεανικά του χρόνια είχε περάσει μεγάλο διάστημα στη Θράκη, κοντά στη χώρα των Σκυθών. Τους είχε πολεμήσει στο πλευρό των Περσών, υπερασπιζόμενος τα στρατιωτικά και εμπορικά συμφέροντα των Αθηναίων στον Εύξεινο Πόντο.
Καββαδίας, Π., «Ανασκαφαί εν τη Ακροπόλει», Αρχαιολογική Εφημερίς 1886, σελ. 73
Σοφούλης, Θ., «Μνημεία αρχαϊκού τρόπου», Αρχαιολογική Εφημερίς 1887, σελ. 40-42, εικ. ΙΙ
Jones, H.S., «Two Vases by Phintias», Journal of Hellenic Studies 12, 1891, σελ. 379
Gardner, P., Catalogue of the Greek Vases in the Ashmolean Museum, Oxford, 1893, σελ. 30-31
Lechat, H., La Sculpture attique avant Pheidias, Paris, 1904, σελ. 275-276
Dickins, G., Catalogue of the Acropolis Museum, Archaic Sculpture, I, Cambridge, 1912, σελ. 138, αρ. κατ. 606
Lücken, G. von, «Archaische griechische Vasenmalerei und Plastik», Mitteilungen des Deutschen Archäologischen Instituts. Athenische Abteilung 44, 1919, σελ. 105
Picard, Ch., de La Coste-Messelière, P., Art archaïque (fin): Sculptures de temples, Fouilles de Delphes IV, 3, Paris, 1928, σελ. 69 υποσημ. 2
Schrader, H., Archaische Griechische Plastik, Brerslau, 1933, σελ. 51, εικ. 53
Payne, H., Mackworth-Young, G., Archaic Marble Sculpture from the Acropolis, London, 1936, σελ. 74, εικ. 134.2-3, 135.3
Langlotz, E., Schuchhardt, W., Schrader, H., Die archaischen Marmorbildwerke der Akropolis, Frankfurt am Main, 1939, σελ. 225-228, εικ. 138, 139, αρ. κατ. 313
Langlotz, E., Schuchhardt, W., Archaische Plastik auf der Akropolis, Frankfurt am Main, 1943, εικ. 52, αρ. κατ. 52
Lippold, G., Die griechische Plastik, Handbuch der Archäologie III 1, München, 1950, σελ. 80
Charbonneaux, J., Martin, R., Villard, F., Grèce Archaique: 620-480 avant J.-C., Paris, 1968, σελ. 261-263, εικ. 244
Μπρούσκαρη, Μ., Μουσείον Ακροπόλεως. Περιγραφικός κατάλογος, Αθήνα, 1974, σελ. 60, εικ. 106
Ridgway, B.S., «Metal attachments in Greek Marble Sculpture», στο M. True, J. Podany (επιμ.), Marble: Art Historical and Scientific Perpectives on Ancient Sculpture, Malibu, 1990, σελ. 193-194, εικ. 9
Τριάντη, Ι., Το Μουσείο Ακροπόλεως, Ο Κύκλος των Μουσείων, Αθήνα, 1998, σελ. 184, 192-193, εικ. 204-205
Brinkmann, V., «Ο πρίγκιπας και η θεά. Τα χρώματα των αετωματικών γλυπτών του ναού της Αφαίας», στο V. Brinkmann, R. Wünsche, Ν. Καλτσάς (επιμ.), Πολύχρωμοι Θεοί. Χρώματα στα αρχαία γλυπτά, Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, 30 Ιανουαρίου - 24 Μαρτίου 2007, Αθήνα, 2007, σελ. 72-73, εικ. 112-114
Patay-Horváth, A., Metallanstückungen an griechischen Marmorskulpturen in archaischer und klassischer Zeit, Tübinger Archäologische Forschungen 4, 2008, σελ. 88-89, αρ. κατ. 66
Brinkmann, V., «The "Persian Rider" from the Athenian Acropolis; or, a Reconstruction of the "Third Genaration"», Notes in the History of Art, Special Issue: Superficial? Approaches to Painted Sculpture 30.3, 2011, σελ. 12-17
Παντερμαλής, Δ., Ελευθεράτου, Σ., Βλασσοπούλου, Χ., Μουσείο Ακρόπολης. Οδηγός, Αθήνα, 2016, σελ. 152-153, 172, εικ. 164, 205
Scholl, A., «Weihgeschenk – Statussymbol – Historisches Zeugnis. Zur Bedeutung der Votivskulpturen des späten 6. Jhs. v. Chr. auf der Athener Akropolis», στο O. Palagia, E.P. Sioumpara (επιμ.), From Hippias to Kallias. Greek Art in Athens and Beyond 527-449 B.C., Athens, 2019, σελ. 23, εικ. 5
Katsaros, Th., Vasiliadis, C., «Polychromy in Greek Sculpture», στο O. Palagia (επιμ.), Handbook of Greek Sculpture, Ancient Greek and Roman Art and Architecture, Berlin/Boston, 2019, σελ. 710-711, εικ. 22,15
