Άγαλμα ιππέα. Ο «Ιππέας Rampin»
Αριθμός αντικειμένου
Ακρ. 590
Δημιουργός
Καλλιτέχνης του «Ιππέα Rampin»
Είδος
Έργο πλαστικής
Εποχή
Αρχαϊκή εποχή
Χρονολόγηση
Γύρω στο 550 π.Χ.
Διαστάσεις
Ύψος: 1,08 μ.
Μήκος: 0,77 μ.
Πλάτος: 0,38 μ.
Υλικό
Μάρμαρο Πάρου
Θέση
Αίθουσα αρχαϊκής Ακρόπολης
Το άγαλμα βρέθηκε σε τμήματα το 1886 στα δυτικά του Ερεχθείου. Σώζεται αποσπασματικά ενώ το κεφάλι έχει συμπληρωθεί με το ακριβές αντίγραφο του πρωτοτύπου, που βρίσκεται στο Μουσείο του Λούβρου στο Παρίσι. Ονομάστηκε συμβατικά «ιππέας Rampin» από τον γάλλο συλλέκτη Georges Rampin, πρώτο κάτοχο του κεφαλιού του αγάλματος.
Πρόκειται για το παλαιότερο άγαλμα ιππέα που αφιερώθηκε στην Ακρόπολη. Ο νέος άνδρας ιππεύει γυμνός, καθισμένος μπροστά, στον λαιμό σχεδόν του αλόγου. Στις οπές που ανοίγονται στη χαίτη του ζώου στερεώνονταν τα χαλινάρια και τα ηνία, κατασκευασμένα από άλλο υλικό. Το σώμα του αποδίδεται με μαλακούς όγκους και τονισμένες τις ανατομικές λεπτομέρειες στην κοιλιά. Στο κεφάλι φορά στεφάνι από αγριοσέλινο ή από φύλλα βελανιδιάς, που υποδηλώνει ότι πρόκειται για νικητή ιππικών αγώνων, ίσως στα Νέμεα ή στους Ολυμπιακούς αγώνες. Τα χαρακτηριστικά του προσώπου είναι τυπικά της εποχής του: μεγάλα αμυγδαλωτά μάτια, λεπτά φρύδια και συγκρατημένο χαμόγελο, γνωστό ως «αρχαϊκό μειδίαμα». Ίχνη χρώματος διατηρούνται στο πρόσωπο και τα μαλλιά του ιππέα, καθώς και στη χαίτη του αλόγου.
Τα πανάκριβα αγάλματα ιππέων ήταν αφιερώματα των δύο ανώτερων κοινωνικών τάξεων (πεντακοσιομέδιμνων και τριακοσιομέδιμνων ή ιππέων), που είχαν αναλάβει τη δαπανηρή υποχρέωση συντήρησης πολεμικών αλόγων. Στις τάξεις αυτές ανήκαν και οι αθλητές των ιππικών αγώνων, τους οποίους απεικονίζουν συχνά τα αγάλματα της Ακρόπολης.
Michon, E., Marbles antiques du Louvre, Braun, 1918, σελ. 42, εικ. 28
Lücken, G. von, «Archaische griechische Vasenmalerei und Plastik», Mitteilungen des Deutschen Archäologischen Instituts. Athenische Abteilung 44, 1919, σελ. 79, εικ. 4.17, 5.26
Hyde, W.W., Olympic Victor Monuments and Greek Athletic Art, Washington, 1921, σελ. 126, 176
Bulle, H., Der schöne Mensch im Altertum, München, 1922, εικ. 225
Agard, W.R., «The Date of the Metopes of the Athenian Treasury at Delphi», American Journal of Archaeology 27, 1923, σελ. 177
Buschor, E., «Mitteilungen aus dem Kerameikos III. Ein Kopf von Dipylon», Mitteilungen des Deutschen Archäologischen Instituts. Athenische Abteilung 52, 1927, σελ. 212
Beazley, J.D., Ashmole, B., Greek Sculpture and Painting to the End of the Hellenistic Period, London, 1932, σελ. 20, εικ. 37
Casson, S., The Technique of Early Greek Sculpture, Oxford, 1933, σελ. 177, εικ. 61
Payne, H., «Archaeology in Greece», Journal of Hellenic Studies 53, 1933, σελ. 272
Payne, H., Mackworth-Young, G., Archaic Marble Sculpture from the Acropolis, London, 1936, σελ. 6, εικ. 11A-C, αρ. κατ. 51
Rumpf, A., «Endoios, ein Versuch», Critica d'Arte 14, 1938, σελ. 41-43
Langlotz, E., Schuchhardt, W., Schrader, H., Die archaischen Marmorbildwerke der Akropolis, Frankfurt am Main, 1939, σελ. 212-214, εικ. 134-137, αρ. κατ. 312
Schefold, K., Die Griechische Plastik Ι: Die grossen Bildhauer des archaischen Athen, Basel, 1949, σελ. 27-28, 72, πίν. 33
Lippold, G., Die griechische Plastik, Handbuch der Archäologie III 1, München, 1950, σελ. 79-80
Lullies, R., Hirmer, M., Griechische Plastik von den Anfängen bis zum Ausgang des Hellenismus, München, 1956, σελ. 41, εικ. 28-29
Charbonneaux, J., Martin, R., Villard, F., Grèce Archaique: 620-480 avant J.-C., Paris, 1968, σελ. 122, 124-125, εικ. 103
Deyhle, W., «Meisterfragen der archaischen Plastik Attikas», Mitteilungen des Deutschen Archäologischen Instituts. Athenische Abteilung 84, 1969, σελ. 6-7
Μπρούσκαρη, Μ., Μουσείον Ακροπόλεως. Περιγραφικός κατάλογος, Αθήνα, 1974, σελ. 55, εικ. 99
Rolley, Cl., La sculpture grecque. Des origines au milieu du Ve siècle, La sculpture grecque 1, Paris, 1994, σελ. 172, εικ. 151
Τριάντη, Ι., Το Μουσείο Ακροπόλεως, Ο Κύκλος των Μουσείων, Αθήνα, 1998, σελ. 183, 186-187, εικ. 192-193
Hamiaux, M., Les Sculptures grecques, Paris, 2001, σελ. 88-89, αρ. κατ. 80
Hermary, A., «Histoire des techniques et histoire des styles: l'exemple de la sculpture archaïque», στο J.-P. Brun, Ph. Jockey (επιμ.), Techniques et sociétés en Méditerranée. Hommage à Marie-Claire Amouretti, Paris, 2001, σελ. 341-342
Scholl, A., «Die Akropolisvotive aus dem 8. bis frühen 6. Jahrhundert v.Chr. und die Staatswerdung Athens», Jahrbuch des Deutschen Archäologischen Instituts 121, 2006, σελ. 132, 165, εικ. 53, αρ. κατ. 164
Patay-Horváth, A., Metallanstückungen an griechischen Marmorskulpturen in archaischer und klassischer Zeit, Tübinger Archäologische Forschungen 4, 2008, σελ. 87, αρ. κατ. 62
Παντερμαλής, Δ., Ελευθεράτου, Σ., Βλασσοπούλου, Χ., Μουσείο Ακρόπολης. Οδηγός, Αθήνα, 2016, σελ. 150-151, εικ. 162
